Ponownie byliśmy świadkami fantastycznej imprezy sportowej – Igrzysk Olimpijskich. Przeżywaliśmy je na różny sposób. Podziwialiśmy ceremonię otwarcia, kibicowaliśmy swoim rodakom, oglądaliśmy tylko wybrane – ulubione dyscypliny lub konkurencje, cieszyliśmy się sukcesami, czasem frustrowaliśmy słabszymi występami. Dywagowaliśmy na temat taktyki, pomyłek sędziów, dziwnych regulaminów – tradycyjnie, jak to kibice.

Ja przeżywałem je w tym roku podobnie jak w latach ubiegłych z wielkim zainteresowaniem nawet jeździectwo, gimnastykę, piłkę nożną kobiet. Wszystko z wielkim niedosytem, że nie mogłem reprezentować mojej Ojczyzny, pocieszając się jednak, że zrobiłem wszystko co w mojej mocy, aby zakwalifikować się i dzielnie walczyć w najlepszej możliwej formie. Z dużym przekonaniem, że wszyscy którzy brali udział w kwalifikacjach pośrednio również tworzą sport olimpijski podnosząc poziom sportowy swoich konkurencji.

Teraz przepraszam za być może przesadny patos i pisanie o rzeczach oczywistych, ale okoliczność mam wrażenie, że są odpowiednie.

Założenie sportu antycznego i przywołany w XIX wieku przez Pierre de Coubertina sport nowożytny to przede wszystkim znalezienie sposobu na poprawę życia ludzi, to liczne socjologiczne wartości. Nie chodziło tylko o podnoszenie tężyzny fizycznej – dbanie przez to o lepsze zdrowie obywateli. Sami uczestnicy Igrzysk, to jedynie wierzchołek góry, przede wszystkim myślano o całych narodach, które motywowane i inspirowane przez swoich mistrzów również uprawiają sport. To systemy szkolenia od lat najmłodszych, to zamysł, aby poprzez atrakcyjną formę zainteresować sprawnością fizyczną jak największą rzeszę ludzi. Chodziło również o rozrywkę – wielkie widowisko, ale takie, która niesie ze sobą konkretne wartości. Sport jednoczy, dowartościowuje społeczeństwa.

Zmieniają się czasy, zmieniają się zainteresowania, jedne dyscypliny dochodzą do programu Igrzysk (np. BMX-sy nie wiem, nie rozumiem, miałem w dzieciństwie kolarkę 🙂 ), inne są z niego usuwane. Duch sportu jednak z zasady ma pozostawać ten sam.

Drugą równie ważną wartością, to sport jako sposób na pokój. Grecy toczyli liczne wojny trwające latami, jednak na czas Igrzysk wszystkie je zawieszali. Dzięki rywalizacji sportowej udowadniali swoją siłę, ale także uczyli się szacunku do rywala. Z założenia najczystszy przejaw stosunków międzyludzkich i między całymi narodami. Każda gra, czy bieg lekkoatletyczny zawierają zasady, które mówią o „Fair-Play”, czystej grze, która wpojona od dziecka idzie z nami przez całe życie. Jak Twierdził Pierre de Coubertin:  w trakcie rywalizacji sportowej rozwijane są takie cechy charakteru jak: uczciwość, wytrwałość, lojalność i sprawiedliwość.

Sport to dodatkowo moim zdaniem możliwość poznania samego siebie, zmuszenia się do krańcowego wysiłku, sprawdzenia się, w ramach oczywiście rozsądku i zdrowia. Jeśli to zrobimy, to wiemy co poprawiać. Sport hartuje nie tylko ciało, ale też psychikę.

Dzisiaj mówimy o endorfinach i wyzbywaniu się stresu, wielu twierdzi, że ważne decyzje podejmuje dopiero wtedy, kiedy nabierze dystansu do problemów po wykonaniu wysiłku fizycznego.

Sport to część edukacji. Jeszcze nie tak dawno nawet mieliśmy Ministerstwo zawierające w sobie zarówno Edukację jak i Sport. To jedno! Sport to wycinek edukacji, ale jakże ważny!

Są np.: niezbite dowody, że mózg potrzebuje wielopłaszczyznowej stymulacji, aby się maksymalnie rozwijać, a większą część naszego mózgu stanowią strefy ruchowe!

Twórcy Nowożytnych Igrzysk i Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego mieli szczytny cel, pomysł na lepszy świat dzięki kilku dniom rywalizacji raz na 4 lata, ale przede wszystkim całej sieci rodzimych komitetów olimpijskich, które dbają o Ideę Olimpijską w swoich krajach. Aby podczas 4-letnich okresów przygotowawczo-treningowych, czyli „Olimpiad” być gotowym do „Igrzysk Olimpijskich” czyli finałowych zawodów sportowych. Wybrać garstkę zawodników, którzy staną się „Olimpijczykami”, ale przede wszystkim dbać o ducha sportu najszerzej jak to możliwe w swoich krajach. Jak to się udało, możemy oceniać na przestrzeni już 120 lat, bo pierwsze nowożytne Igrzyska odbyły się w 1896 roku.

Opisane wyżej walory sportu są moim zdaniem ciągle uniwersalne, a Idea wciąż doskonała. Możemy się z tym zgadzać lub nie, ale do dzisiaj nikt nic lepszego nie zaproponował, a niezbitych dowodów na prewencyjne działanie aktywności fizycznej jest coraz więcej. To samo dotyczy aspektów międzyludzkich.

Oczywiście jak świat długi i szeroki zdarzają się działania negatywne. Wśród nich na pierwszy plan wysuwa się w ostatnim czasie niedozwolony doping, czyli mówiąc bez ogródek oszustwo i kradzież. Niestety w ostatnim czasie prym wiodą lekkoatleci z całymi ich federacjami. Próbuje się z tym walczyć, jednak jest to bardzo nierówna walka i jak się okazuje mało skuteczna.

Moim zdaniem, jak sport miał być z założenia prewencją w walkach z chorobami cywilizacyjnymi, tak doping skutecznie można zwalczać prewencją moralną. Jeśli człowiek ma zasady, to będzie czysty do niedozwolonego dopingu jak łza. Pomysły o legalizacji dopingu są złe – jakież byłyby tego zdrowotne konsekwencje…

Drugim sportowym zagrożeniem jest zbytnia komercjalizacja sportu, czyli zatracenie głównego sensu zabawy w sport. To naprawdę duży problem, często bagatelizowany, a mający konsekwencje w między innymi stosowaniu niedozwolonego dopingu, bo gdzie pojawiają się duże pieniądze, tam też ludzie, którzy zrobią wszystko, aby je zdobyć. Winni są tu nie tylko sami zawodnicy, ale przede wszystkim działacze, managerowie, którzy stawiają sport na równo z biznesem. Wiadoma sprawa – im większe pieniądze w sporcie, tym więcej i dla nich. Tu w zapobieganiu również ważne są zasady, ale przede wszystkim odpowiednie regulacje.

Nie stoję na stanowisku, że zarabianie na sporcie jest złe. Kiedy pojawiają się pieniądze, wtedy też powiększa się zasięg sportu. Kiedyś sport był dostępny jedynie dla elit. W tej chwili może uprawiać go każdy, kto tylko tego zechce.

Czasem słuchając przekazu jaki niosą ze sobą Igrzyska, jaki niesie ze sobą Sport, wydaje mi się, że gdzieś błądzi się i zatraca to, co jest tu najważniejsze, nie odrobiło się lekcji historii albo interpretuje się ją dla swojej wygody i interesu. Sport, to edukacja! Ma być czysty, tak samo jak zasady na każdym jego etapie. Każde zasady transparentne i sprawiedliwe. To co dzieje się w walce sportowej ma uczyć prawdziwego życia, więc jeśli na tym etapie będziemy mieć do czynienia z zakłamaniem, wszystko inne „w dorosłym” życiu będzie takie samo!

Nie podoba mi się, że w naszym kraju liczy się medale tak, jak gdyby od tego zależało nasze istnienie. Wydaje mi się, że jest to jakaś pozostałość z zimnej wojny, jakaś próba zrekompensowania sobie naszej zaściankowości. Przez to nie widzi się piękna sportu, właściwych walorów, które ze sobą niesie. Kiedyś „czerwony brat” kazał zdobywać te medale za wszelką cenę i zostało to tak głęboko wpojone, że ciężko niektórym inaczej funkcjonować…

Co z tego, że nasz doskonały zawodnik w rzucie młotem nie zdobył złotego medalu? Jak to nas osłabiło? We Włoskiej telewizji mówiono i pokazywano to po wielokroć, jako być może największą niespodziankę Igrzysk. Oglądamy dzięki temu jak przeżywa się porażkę i najważniejsze: jak człowiek podnosi się po niej, ta lekcja będzie trwała jeszcze przez lata. To moim zdaniem lepsze dla naszego społeczeństwa, niż gdyby zrobił swoje i mielibyśmy to złoto.

Sport ma łączyć. Ciekawa jest sprawa konkurencji na 800 m kobiet. Są to rzeczy nie do pojęcia rozumem. Ciekaw jestem, co wymyśliłby Baron Coubertin. Ja gdybym miał decydować, to rozważając wszystkie za i przeciw podtrzymałbym stanowisko z ubiegłego roku o leczeniu takim, jakie stosuje medycyna w takich przypadkach, czyli jeśli Caster Semenia chce startować z kobietami, to poziom jej hormonów powinien być utrzymany w odpowiednich normach. W ubiegłym roku takie były, miała hormony na właściwym płci pięknej poziomie i nie była tak szybka jak dzisiaj.  Sprawa jest bardzo trudna, delikatna i przede wszystkim niewygodna politycznie. To takie moje prywatne zdanie…

Mi z Rio de Janeiro najdłużej zapadnie w pamięć bieg lekkoatletyczny, gdzie doszło do upadku kilku zawodniczek. Po czym jedna z nich pomaga drugiej wstać i razem docierają do mety. Tu wynik był drugorzędny. Wygrał duch sportu! Jak przypomnę sobie tę sytuację, to dosłownie łza kręci się w oku.

Fantastyczna była również postawa Piotrka Małachowskiego, który oddał swój medal na licytację i pomógł tym samym choremu dziecku. Piotrek jest WIELKI!

W naszym kraju „wynikowe” traktowanie Sportu niesie za sobą potworne konsekwencje – tak – świadomie używam tego słowa. Otóż stworzono osobne Ministerstwo Sportu, żeby zdobywać więcej medali. Co za tym poszło? Ja jestem tego świadkiem przez ostatnie lata. Zdecydowaną większość sił i środków kumuluje się na szkolenie wąskiej grupy tych, którzy mają szanse medalowe, a kluby, które zrzeszały i szkoliły masowo? padają! Tereny będące przez lata obiektami sportowo-rekreacyjnymi są sprzedawane deweloperom.

Medali mamy coraz mniej, a wszystko zganiane jest na to, że teraz są komputery i dzieci nie chcą zajmować się sportem…

Nie wiem jak Wasze dzieci, ale moja 3 latka mówi, że będzie zawodnikiem, a na stadionie czuje się jak ryba w wodzie.

Oczywiście z największa uwagą oglądałem Maraton Olimpijski w wykonaniu męskim. Widowisko było przednie – taktyka dostosowana do warunków atmosferycznych, walka z rywalami, to co działo się tuż przed metą, jedna wielka rodzina ludzi, którzy ją osiągnęli. Szczególnie utkwił mi w pamięci Meb Keflezigi, który trapiony zmęczeniem docierając do mety z gestem triumfu przewrócił się na samej jej linii, po czym wykonał kilka pompeczek 🙂

Zrobił z tego świetną zabawę, bo na tym to też polega. Fantastyczna postać! Przypominam, że medalista Olimpijski z Aten 2004 roku.

Amerykanie byli rewelacją zarówno w Maratonie Męskim jak Damskim. Troszkę zawiedli Brazylijczycy – liczyłem na ich wysokie lokaty.

Niestety, nasza reprezentacja męska wypadła znacznie poniżej oczekiwań, nie ma się co oszukiwać – sportowo było fatalnie jak na bardzo duże możliwości. Szczerze mówiąc po przebiegu kwalifikacji i przygotowaniach nie spodziewałem się niczego dobrego. Przykro mi, że tak to ostatecznie wyszło, bo odbija się to rykoszetem na wszystkich Maratończykach i sile naszej konkurencji. Dużo by o tym pisać, choć pewnie większość została już wypowiedziana. Nie śledziłem specjalnie reakcji opinii publicznej, byłem daleko poza, spodziewam się jednak, że była ostra. Mam tylko nadzieję, że pójdą za tym rzeczowe wnioski i decyzje. Być może, mimo wszystko, jednak w takimi kierunku, żeby budować, a nie całkiem odwrócić się od konkurencji, która od dawna i tak traktowana jest marginalnie, bo zdaniem osób decyzyjnych nie daje szans medalowych.

Prawda jest taka, że to my Maratończycy jako zawodnicy zawieliśmy najbardziej. Nie ważne są tłumaczenia, tylko wyniki na mecie, bo to te są podstawą do rozliczeń, przydziału środków na szkolenie pod kolejne Igrzyska. Na podstawie tych wyników formułowane są minima kwalifikacyjne na kolejne imprezy. Niestety, to co się wydarzyło, dla polskiego Maratonu jest dużym krokiem w tył. To był nasz najgorszy występ w historii!

Jeśli Maraton będzie coraz mocniejszy sportowo uważam, że więcej osób będzie go trenować na poziomie wyczynowym, co za tym idzie półamatorskim, czy czysto amatorskim. Ma to oczywiste przełożenie. To trzeba budować z konsekwencją cegiełka po cegiełce.

Nie chcę tu nikogo krytykować, czy chwalić za postawę – każdy sam, na swój sposób ma prawo przeżywać ten dzień. Bardziej interesują mnie sportowe walory, tajniki przygotowania, to jak można osiągnąć mistrzostwo sportowe – co pomaga, a co szkodzi. To są te niuanse, które są równie interesujące, co sama walka sportowa. Bo oglądanie 2 godzin dosyć spokojnego biegu to tylko wisienka na torcie całych długoletnich przygotowań.

Dwa lata temu miałem przyjemność rozmawiać z Panem Ryszardem  Szczepańskim – Trenerem Bronisława Malinowskiego, człowiekiem o niesamowitej charyzmie. Opowiadał, że notabene dokładnie tyle lat temu, co kilometrów liczy Maraton, Bronek miał problemy z kwalifikacjami, przez co słabiej wypadał na imprezach Mistrzowskich. Minęło tyle lat, a u nas nadal nie poradziliśmy sobie ze zmorą polskich biegów, jaką moim zdaniem i zdaniem Pana Ryszarda były i są systemy kwalifikacji. Temu nie jest do końca winien Związek, bo często przystaje na zasady narzucane przez samych Zawodników i ich Trenerów, często daje im wolną rękę, płaci za ich przygotowania. Wina leży po obu stronach. Wina jest w tym, że my jako całe środowisko biegowe nie potrafimy wypracować takiego modelu, który byłby skuteczny. Kłócimy się, marudzimy i wzajemnie obarczamy winą!

Przeanalizujmy ostatnie 20 lat – 5 Igrzysk

Atlanta 1996 – 17 Leszk Bebło, 61 Grzegorz Gajdus

Sydney 2000 – DNF

Ateny 2004 – 34 Waldemar Glinka, 37 Michał Bartoszak

Pekin 2008 – 34 Henryk Szost, 54 Arkadiusz Sowa

Londyn 2012 – 9 Hentyk Szost

Rio de Janeiro – 39 Artur Kozłowski 2:17.34, 128 Yared Shegumo 2:31.54

Najlepsze miejsce to Londyn 20132 Henia, a w tym zasługi polskiego systemu szkoleniowego jest już niewiele (choć nie wolno zapominać o wkładzie poprzednich Trenerów), bo Trenerem jest Rosjanin, zupełnie inna szkoła.

Nie mamy systemu. Nie potrafimy wypracować reguł, a nawet jak to jakoś wyjdzie, to na końcu nie są przestrzegane. Czy Yared powinien startować mimo nie wypełnienia regulaminu kwalifikacji? To trudne pytanie – każdy sam powinien sobie na to odpowiedzieć. Moim skromnym zdaniem 2:32 nie tłumaczy ferelny lot.

W Rio był to bieg, gdzie zwycięzca uzyskał 2:08, Amerykanie 2:10 i 2:11, Anglik 2:11, Kanadyjczyk 2:12. Tam można było tak biegać, to są tacy sami ludzie jak my!

Po raz kolejny dochodzę do wniosku, że najzdrowsze zasady to kwalifikacje na typ Amerykański – wszyscy chętni spotykają się jednego dnia, odpowiednio wcześniej  i ścigają. Trzech pierwszych jedzie i koniec, kropka! Oni znają zasady kwalifikacji i miejsce eliminacji 3 lata wcześniej, u nas podawane są na mniej niż rok przed Igrzyskami. W Top 10 były 3 Panie i 2 Panów! Oni są potęgą – nie Kenia!!!

Mieli U.S. Olimpic Team Trials w lutym w dosyć trudnych warunkach, podobnych do brazylijskich. Mieli dużo czasu na odpoczynek i kolejne kwalifikacje i dużo czasu, aby osiągnąć drugi szczyt formy.

Owszem znajdzie się wielu przeciwników takich zasad, stoczyłem na ten temat wiele dyskusji, ale argumenty moich oponentów nie są przekonywujące pod kątem najważniejszego, czyli osiągnięcia szczytu formy na Igrzyska.

Prawda jest taka, że nasi Maratończycy całą energię spożytkowali na kwalifikacje, biegając wielokrotnie, poprawiając się, potwierdzając etc… Inni z kolei nie startowali nigdzie od 11 miesięcy, nie wypełnili tych kwalifikacyjnych regulaminów…

W tym roku będą w Polskim Związku Lekkiej Atletyki wybory i mam nadzieję, że osoby, które były odpowiedzialne za nasze biegi długie wstaną i powiedzą z honorem to, co powinni. Wszystkim nam zależy na dobrych wynikach. Nie ma wyjścia – trzeba jak w prężnie działającej firmie: sensownych wniosków i odpowiedniej strategii. Przygotowania do Tokio zaczynają się już za chwilę! Przypominam za klasykami: Olimpiada to 4 letni okres przygotowań do Igrzysk.